Θέματα εξεταστικής Φεβρουαρίου 2024, Διδάσκων: κ. Δημ. Αγγελάτος
Α' Υποχρεωτικό Θέμα
Να σχολιάσετε το παράθεμα: «Σιμωνίδης την μεν ζωγραφίαν ποίησιν σιωπώσαν προσαγορεύει, την δε ποίησιν ζωγραφίαν λαλούσαν» (: Πλούταρχος, Ηθικά, «Πότερον Αθηναίοι κατά πόλεμον ή κατά σοφίαν ένδοξότεροι», 346f)
Β' Θέματα επιλογής
Να σχολιάσετε το ένα από τα δύο παρακάτω κείμενα, αφού προηγουμένως αναγνωρίσετε τον ποιητή, τον τίτλο και την χρονολογία του ποιήματος. Ο σχολιασμός θα γίνει στη βάση του συσχετισμού ποιητικού λόγου και γλυπτικής. Σημειώνεται ότι σχολιασμοί που θα παρακάμψουν τον συσχετισμό αυτό, δεν θα ληφθούν υπόψη στην αξιολόγηση και βαθμολόγηση των απαντήσεων.
α. ΑΓΑΘΩΝΟΣ ΓΥΝΗ
Κι απ’ του δευτέρου μνήματος το μάρμαρο μιαν άλλη
φωνήν ακούω γλυκά γλυκά:
Εγώ είμ’ η αγαπημένη
190
γυναίκα εγώ του Αγάθωνα. Απ’ τη στιγμή την πρώτη
που μ’ έφερε μες στα αγαθά του αρχοντικού σπιτιού του,
μέσα σ’ αυτά με θρόνιασε βασίλισσα, το χέρι
με αγάπη μού σφιχτόκλεισε στο χέρι μου και μου είπε:
Εγώ θα τρέχω ολημερίς, θα πολεμώ, θα ιδρώνω,
195
οι λάβρες θα με ψένουνε, θα με χτυπούν τα χιόνια·
και σα γυρνώ στη θάλασσα και στη στεριά όταν τρέχω,
ο στρατιώτης είμ’ εγώ κι ο δουλευτής κι ο άντρας.
Αλλ’ όταν θα θυμούμ’ εσέ κι εσέ στο νου θα βάζω,
θα ξαλαφρώνω απ’ τη δουλειά, θα λύνομαι απ’ την έγνοια,
200
πάλι θα νιώθω δύναμη, θα ξαναπαίρνω θάρρος,
και τον αγώνα απόκοτα θα ξαναρχίζω πάντα.
Κι όταν θε να ’ρχομαι σ’ εσέ και όταν θα βρίσκω εσένα
κάτω απ’ τη σκέπη του σπιτιού, θα τα ξεχάνω, πόνους,
κακίες, του κόσμου τη βοή, της γης τα πλούτη, και όλα,
205
γιατί είσ’ εσύ το ταίρι μου, κι η αληθινή γυναίκα,
δέντρο που επλάστη απ’ τους θεούς ν’ ανθεί κρυφά στον ίσκιο!
Ουράνιο δέντρο, κάνε μου καρπούς που να μου μοιάζουν!
Έτσι μου μίλησε σφιχτά το χέρι μου κρατώντας.
Φύγαν τα χρόνια, πέρασαν τα πρώτα μου τα νιάτα,
210
όμως τα πρώτα λόγια του με σίδερο καμένο
η αγάπη μού τα χάραξε μες στην καρδιά, και μένουν
τα πρώτα λόγια που προτού να τα μιλήσει εκείνος
τα είπε η γυναίκεια μου η ψυχή κρυφά στον εαυτό μου.
Σπίτι ζεστό και δροσερό και μ’ άνθη στολισμένο
215
και καταφύγιο της τιμής και της ζωής λιμάνι!
μέσα σ’ εσένανε έζησα κρυμμένη, αναπαμένη
και κυβερνήτρα και κυρά. Σε κάθε χώρισμά σου,
σε κάθε τοίχο και γωνιά, στα πλούσια σου στολίδια,
στα πλέον απλά σου πράγματα μοσχοβολάει κι αστράφτει
220
η προκοπή η ατίμητη και η προκοπή η γυναίκεια
που και στην ταπεινότερη δουλειάν ευγένεια δίνει.
Μήτε που ζήλεψα ποτέ τον κόσμο το μεγάλο,
γιατί στο πλάι του άντρα μου τον κόσμον όλον είχα,
κλεισμένο μες στο σπίτι μου, κι ο κόσμος όλος είχε,
225
είχε για με δυο ονόματα: αγάπη και φροντίδα.
Φροντίδα, αγάπη, προκοπή! καλότυχη η γυναίκα
που τη ζωή παντοτινά τηνε περνάει στο σπίτι,
κι έχει τον άντρα ίσκιο της και τα παιδιά της δόξα,
κι όταν στο δρόμο φαίνεται, χαρά στην τη γυναίκα
230
που τη θωρούν και δε μιλεί κανείς γι’ αυτή, και μόνο
καλοτυχίζουν όλοι τους τον άντρα που την έχει.
Κι όταν θε νά ’ρθει ο θάνατος, καλότυχη η γυναίκα
που θά βρει καθώς ήβρα εγώ την τύχη που της πρέπει.
Γιατί με πήρε ο θάνατος αλύπητα κι εμένα.
235
Δε μ’ έριξε στα Τάρταρα, δε μ’ άφησε στον Άδη.
Μακαρισμένη, αθάνατη μ’ ανάστησε για πάντα
στα μαρμαρένια Ηλύσια, στα Ηλύσια της Τέχνης.
Ο χρόνος φεύγει, αλλάζει η γη, περνούν λαοί και κόσμοι
και πέφτουν και μαραίνονται σα φθινοπώρου φύλλα
240
κι ασάλευτη κι αμάραντη εγώ εδώ πέρα σφίγγω
στο χέρι μου λαχταριστό το χέρι του ακριβού μου!
Ω χάρη, ω νίκη της ζωής, απάντεχη ευτυχία
στα μαρμαρένια Ηλύσια, στα Ηλύσια της Τέχνης!
β.
ΤΕΧΝΟΥΡΓΟΣ ΚΡΑΤΗΡΩΝ
Εις τον κρατήρα αυτόν από αγνόν ασήμι —
που για του Ηρακλείδη έγινε την οικία,
ένθα καλαισθησία πολλή επικρατεί —
ιδού άνθη κομψά, και ρύακες, και θύμοι,
κι έθεσα εν τω μέσω έναν ωραίον νέον,
γυμνόν, ερωτικόν· μες στο νερό την κνήμη
την μια του έχει ακόμη.— Ικέτευσα, ω μνήμη,
να σ’ εύρω βοηθόν αρίστην, για να κάμω
του νέου που αγαπούσα το πρόσωπον ως ήταν.
Μεγάλη η δυσκολία απέβη επειδή
ώς δεκαπέντε χρόνια πέρασαν απ’ την μέρα
που έπεσε, στρατιώτης, στης Μαγνησίας την ήτταν.
[1921, 1921*]
Ευχαριστούμε πολύ τις/τους φοιτήτριες/ες για την ύπαρξη των θεμάτων!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου